Dit is een serie van negen blogs over ‘Het Empathisch Spectrum’. Deel 6
In de vorige blogs bespraken we hoe onze persoonlijke energievelden zich vermengen met die van anderen. Voor mensen met een sterk empathisch vermogen betekent dit vaak dat zij onbewust de gevoelens van anderen ervaren alsof het hun eigen emoties zijn. Dit kan zo intens zijn dat het onderscheid tussen jouw emoties en die van een ander vervaagt.
Emoties zoals angst, verdriet of vreugde zijn universeel, maar iedereen beleeft ze op zijn eigen manier. Charles Darwin benoemde in de 19e eeuw zes basisemoties: vreugde, verdriet, angst, boosheid, verbazing en afschuw. Tegenwoordig wordt dit soms uitgebreid met schaamte en liefde. Wanneer je de vreesvan een ander ervaart alsof het jouw eigen angst is, kan dit verwarrend zijn. Zeker als het gaat om angst, kan dat je zo overweldigen dat je jezelf kwijt raakt. Dit fenomeen van identiteitsverlies bespraken we al eerder (zie blog 3 en blog 5).
Angst – wel en niet functioneel
Angst is in de fysieke wereld een essentiële emotie die ons helpt om te overleven. Wanneer we bedreigd worden, maakt ons lichaam zich klaar om te vechten, te vluchten of te bevriezen. Onze hersenen analyseren de situatie en beslissen of er echt gevaar is. Die voorbereiding uit zich in een verhoogde hartslag, snelle ademhaling en andere lichamelijke reacties.
Het Franse begrip ‘op je qui-vive zijn’ – letterlijk: wie leeft (daar) – beschrijft perfect het gevoel dat je alert bent, ook al is het gevaar nog niet zichtbaar. Dit gebeurt niet alleen in onze tastbare wereld, maar ook in de onzichtbare wereld van energie en emoties. Als je onbewust alert bent op negatieve energie of angst van anderen, leef je in de zogenoemde – in eerdere blogs besproken – ‘tussenwereld’.
Als je langdurig onbewust in deze staat van alertheid leeft, raakt je lichaam in een toestand van constant ‘stand-by’ staan. Dit betekent dat je stresshormonen zoals cortisol verhoogd zijn, je immuunsysteem verzwakt en je hersenfuncties kunnen verminderen. Angst kan zo ook een roofbouw plegen op je etherische energie – de natuurlijke grens tussen jouw binnenwereld en de buitenwereld.
Angst herkennen en begrijpen
Wanneer behandelaars zeggen dat jouw angst niet ‘reëel’ is en spreken van een angststoornis, baseren zij dat op factoren als karakter, erfelijkheid, traumatische ervaringen en lichamelijke processen. Maar wat zelden benoemd wordt, is dat de energie van anderen ook een oorzaak kan zijn van jouw angsten.
Je angst kan een onzichtbare trigger hebben, zoals de energie die je opvangt van een ander, nog voordat er iets fysieks gebeurt. Bijvoorbeeld de angst die je voelt in een groep, of zelfs in het collectieve veld rondom een gebeurtenis zoals de coronapandemie. In dat geval ‘neem’ je de angst van anderen energetisch over en reageert jouw lichaam alsof er gevaar is, terwijl jij zelf misschien niet bang bent.
Soms verbinden je hersenen deze ‘geleende’ angst aan een eigen angst die al diep in je onderbewustzijn aanwezig was, bijvoorbeeld door oude trauma’s. Je lichaam maakt zich dan klaar om te reageren op iets uit het verleden. Dit ‘energetisch geheugen’ kan voor verwarring en intense angsten zorgen, omdat het onderscheid tussen toen en nu verloren gaat.
Emotioneel DNA
Sommige mensen vinden dit idee vergezocht, maar sjamanen, energetische genezers en inmiddels ook reguliere psychologen geloven dat trauma’s en angsten via de familie kunnen worden doorgegeven. Het dragen van ‘emotionele DNA’ betekent dat angsten niet alleen in jouw leven kunnen zijn ontstaan, maar mogelijk zijn ze ook overgedragen. Denk aan angsten die je al vanaf de baarmoeder of zelfs van je voorouders mee kunt krijgen.
Dit verklaart waarom sommige angsten zo diep zitten en moeilijk te plaatsen zijn. Ze kunnen teruggaan naar bijvoorbeeld (onbewuste) ervaringen van je moeder tijdens de zwangerschap, of (oorlogs)trauma’s van je (groot)ouders. Herkennen en accepteren dat zulke ‘energetische erfenissen’ bestaan, kan een sleutel zijn naar herstel.
Veel mensen dragen onzichtbare angsten met zich mee die plotseling getriggerd worden door gebeurtenissen in het heden. Dit kan leiden tot symptomen die lijken op Post Traumatische Stress Stoornis (PTSS), maar dan zonder een duidelijk recent trauma. Dit wordt Complexe Post Traumatische Stress Stoornis genoemd (CPTSS).
Vaak wordt er bij therapie niet gekeken naar deze diepere laag van onverwerkte emotionele ‘downloads’ uit het verleden. Het is daarom belangrijk om, bij aanhoudende angstgevoelens zonder aantoonbare oorzaak, ook deze energetische lagen te onderzoeken. Zo kan duidelijk worden wat het herstel in de weg staat. In blog 9 ga ik hier verder op in.
Angst, empathie en autisme: een bijzondere relatie
In gezinnen waar autisme en empathie samenkomen, speelt een complexe dynamiek. Hoewel autistische mensen vaak moeite hebben met cognitieve empathie (inlevingsvermogen), voelen zij emoties juist zeer sterk aan (emotionele empathie). Zij zijn net als empathische mensen erg gevoelig voor de energie om zich heen.
Mijn eigen ervaring met een vader die op het autistisch spectrum zit, leert dat onbegrepen woede en angst bij zulke personen veel impact kan hebben op kinderen. Die kinderen voelen vaak onbewust dat zij verantwoordelijk zijn voor de emoties van de ander, met alle gevolgen van dien.
Ik heb geleerd dat ik onbewust de onverwerkte angsten van mijn vader oppikte en die als mijn eigen emoties ging voelen. Zodoende weerspiegelde ik zijn onderdrukte emoties ook nog eens aan hem terug. Dit leidde tot een vicieuze cirkel van angst, woede en verdriet.
Pas toen ik leerde mijn eigen energieveld te bewaken en het onderscheid te maken tussen mijn gevoelens en die van mijn vader, kon ik weer terug bij mezelf komen. Dit bracht rust voor ons beiden.
Terugkijkend realiseer ik me dat mijn jeugd werd getekend door angst. Uiteindelijk zorgde de combinatie van plotselinge nachtmerries en angstaanvallen tien jaar geleden bij mij voor een lange periode van slapeloosheid, met alle gevolgen van dien. Dankzij specifieke sjamanistische technieken inclusief langdurig een dromendagboek bijhouden – iets wat ik ook vaak met cliënten doe – en zelfonderzoek heb ik geleerd dat angst en dromen waardevolle boodschappen hebben en ware bondgenoten kunnen zijn om voor jezelf verborgen geheimen te kunnen gaan onthullen.
Een gezonde relatie met angst ontwikkelen is mogelijk, met of zonder medicatie en begeleiding. Meer hierover in blog 9. Voor mensen die hoogsensitief zijn is het belangrijk dat hulpverleners dit begrijpen, want wij reageren vaak heel anders op medicijnen en therapieën dan anderen.
Tot slot: wat kun je zelf doen?
Als je merkt dat jij of een dierbare worstelt met angst of depressie en niet (meer) openstaat voor traditionele hulp, durf dan je blik te verruimen. Leer over energetische communicatie en de invloed van energievelden op onze emoties. Het begrijpen van deze taal kan de deur openen naar nieuwe manieren van helen.
Herken je jezelf in deze ervaringen? Weet dan dat je niet alleen bent. Er is hulp, en het is mogelijk om je eigen energie en emoties en gedachten weer te gaan onderscheiden van die van anderen.
Lees ook de andere acht afleveringen van deze blogserie op deze website. Bezoek de profielpagina van Dree Andrea als je vermoedt dat zij de coach is die jou het best kan begeleiden.
