als je zenuwstelsel nooit écht pauze krijgt
Voel jij je vaak alsof je hoofd volloopt, alsof je bij het minste of geringste kunt ontploffen? Schrikt je lijf bij een onverwacht geluid, merk je dat zelfs een supermarktbezoek te veel kan zijn? Dan is de kans groot dat je als hoogsensitief persoon te maken hebt met chronische overprikkeling. Je bent niet ‘te zwak’. Je bent overbelast.
Verwerkingstijd
Als HSP neem je meer waar — geluiden, spanningen, stemmingen, details, sfeer. Je zenuwstelsel staat scherper afgesteld, waardoor prikkels minder gefilterd worden. Dat maakt je empathisch, zorgzaam, opmerkzaam. Maar het heeft ook een keerzijde: als die constante stroom aan indrukken zich blijft opstapelen zonder verwerkingstijd, raakt je systeem overbelast. En als dat te lang duurt, kom je in een staat van chronische overprikkeling.
Dan word je moe wakker. Je lijf voelt gespannen. Je hoofd maalt maar door. Je reageert emotioneler dan je zou willen — of je trekt je juist terug en sluit je af. Je weet dat er iets niet klopt, maar je weet niet meer hoe je de rust terug moet vinden.
Nooit écht rust
Veel HSP leven (vaak al jarenlang) met een zenuwstelsel dat nooit écht rust krijgt. Uit onderzoek blijkt dat maar liefst 44% zich dagelijks overprikkeld voelt. En dat is niet onschuldig: het is een belangrijke voorloper van burn-out, waar zo’n 55% van de HSP minstens één keer in belandt.
Een voorbeeld uit de praktijk: Marloes (38), moeder en HR-adviseur, vertelde:
“Ik kon op een gegeven moment helemaal niks meer hebben. Als de vaatwasser piepte, barstte ik in huilen uit. Serieus… de vaatwasser.”
Ze bleek al maanden, waarschijnlijk jaren, structureel overprikkeld. Haar systeem schreeuwde om rust, maar ze bleef maar doorgaan. En dat is precies wat zoveel HSP doen; doen tot het echt niet meer gaat.
Veelvoorkomende signalen van chronische overprikkeling:
- Een hoofd dat nooit ‘uit’ staat
- Moe wakker worden, ook na een lange nacht
- Gevoeliger dan normaal — snel huilen of geïrriteerd raken
- Vermijden van sociale situaties of drukke plekken
- Slecht slapen of juist hyper wakker liggen
- Gevoel dat je jezelf kwijt bent
- Angst, paniek of piekergedachten
- Niet meer kunnen ontspannen, zelfs niet in rust
En misschien nog wel het moeilijkst: je omgeving begrijpt het vaak niet.
“Je moet gewoon wat meer ontspannen.” “Je denkt er te veel over na.” “Iedereen is wel eens moe.”
Maar dát is het nu juist. Bij HSP is het niet ‘af en toe’, het is continu – en dat maakt het zo uitputtend.
Hoe ontstaat chronische overprikkeling bij HSP?
De oorzaken zijn vaak een opeenstapeling van:
- Te weinig oplaadtijd
- Te veel verantwoordelijkheden
- Leven in een omgeving die niet bij je past
- Geen of weinig grenzen aangeven
- Emotionele belasting (zoals mantelzorg of relationele spanningen)
- Pleasegedrag of perfectionisme
Veel HSP zijn zó sterk geweest, zó lang, dat ze over hun eigen grenzen heen blijven gaan — vaak uit loyaliteit, liefde of verantwoordelijkheidsgevoel. Maar uiteindelijk raakt het systeem op.
Wat kun je doen als je merkt dat je chronisch overprikkeld bent?
Gelukkig is herstel wél mogelijk. Niet door nóg harder je best te doen, maar juist door jezelf toe te staan minder te moeten en meer te zijn. Hier een paar stappen om weer grip te krijgen op je balans:
- Erken wat er speelt
Het begint met eerlijk zijn tegen jezelf. Je bent niet lui of zwak — je bent overbelast. Dat erkennen, haalt al druk van de ketel. - Geef jezelf hersteltijd
En dan bedoelen we niet: “even op Instagram scrollen” of “snel een Netflixje”. Echte rust is: wandelen in stilte, ademhalingsoefeningen, in een warm bad liggen, slapen, mediteren, of gewoon even niets. Maak hier bewust ruimte voor. - Leer voelen waar je grens ligt
Vaak ben je daar zó ver overheen gegaan dat je die grens nauwelijks meer herkent. Ga op onderzoek: waar zit je grens fysiek? Emotioneel? Wat zegt je lijf als het te veel is? - Maak keuzes op basis van energie, niet verplichting
Leer vaker ‘nee’ zeggen. Of ‘nu even niet’. En laat los dat je je moet verantwoorden. Rust nemen is geen luxe, het is essentieel. - Zoek professionele begeleiding
Je hoeft het niet alleen te doen. Een sensitieve coach die jouw situatie begrijpt, kan je helpen overzicht te krijgen, grenzen opnieuw aan te leren voelen, en de rust stap voor stap terug te brengen.
Als je jezelf herkent in dit verhaal, wacht dan niet langer. Chronische overprikkeling gaat niet vanzelf over. Maar met de juiste begeleiding kun je je veerkracht terugvinden. Weer genieten van rust, helderheid en verbinding — met jezelf én met anderen.
Wil je op een laagdrempelige manier beginnen? Download gratis het e-book ‘25 simpele tips voor minder stress’ van Sabiene Seip en zet vandaag nog de eerste stap naar meer rust in je hoofd en lijf.
Zoek je daarnaast een sensitieve coach die écht begrijpt hoe het is om HSP te zijn? Er zijn zorgvuldig geselecteerde coaches bij jou in de buurt — in Nederland en België.
